Nông nghiệp
Chiến lược “từ nông trại đến bàn ăn” của EU

Chiến lược “Farm to Fork”- từ nông trại đến bàn ăn, là trọng tâm của thoả thuận xanh châu Âu được Liên minh châu Âu đưa ra với mục tiêu tạo ra các hệ thống thực phẩm công bằng, lành mạnh và thân thiện với môi trường.
Các hệ thống thực phẩm rất khó phục hồi sau các cuộc khủng hoảng như đại dịch Covid -19 nếu không được xây dựng trên cơ sở bền vững. Tái thiết kế các hệ thống thực phẩm là yêu cầu cấp thiết bởi các hệ thống hiện tại chiếm đến gần một 1/3 tổng lượng khí thải nhà kính, tiêu tốn số lượng lớn tài nguyên thiên nhiên, gây mất đa dạng sinh học, ảnh hưởng tiêu cực tới sức khoẻ, bao gồm thiếu và thừa dinh dưỡng, tạo ra sự mất cân bằng giữa sinh kế và lợi nhuận kinh tế cho các bên liên quan, đặc biệt đối với các nhà sản xuất sơ cấp.
Việc đưa các hệ thống thực phẩm theo hướng phát triển bền vững sẽ đem đến nhiều cơ hội mới cho các nhà khai thác chuỗi giá trị thực phẩm. Các công nghệ và khám phá khoa học mới kết hợp với việc nâng cao nhận thức và nhu cầu của cộng đồng về thực phẩm bền vững sẽ mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan.
Chiến lược “Từ nông trại đến bàn ăn” giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi theo hướng hệ thống thực phẩm bền vững với các đặc điểm: không gây tác động tiêu cực hoặc tác động tích cực tới môi trường. Giúp giảm thiểu biến đổi khí hậu và thích ứng với các tác động của việc biến đổi, đảo ngược sự mất đa dạng sinh học. Đảm bảo an ninh lương thực, dinh dưỡng và sức khỏe cộng đồng, đảm bảo rằng mọi người đều được tiếp cận đầy đủ với với nguồn thực phẩm an toàn, bổ dưỡng và bền vững. Duy trì khả năng cung cấp của thực phẩm đồng thời tạo ra lợi nhuận kinh tế cân bằng, thúc đẩy thương mại công bằng và khả năng cạnh tranh của lĩnh vực cung ứng của EU.
Để kích hoạt và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang một hệ thống lương thực công bằng, lành mạnh và thân thiện với môi trường thì các dịch vụ tư vấn, công cụ tài chính, những nghiên cứu và sáng kiến đổi mới cũng là phương tiện giúp giải quyết căng thẳng, phát triển và thử nghiệm các giải pháp, vượt qua các rào cản và mở ra các cơ hội thị trường mới .
Chiến lược đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng:
Đến năm 2030 giảm 50% việc sử dụng và nguy cơ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học và 50% việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nguy hại hơn vào năm 2030.
Giảm thất thoát chất dinh dưỡng ít nhất 50% mà vẫn đảm bảo không làm suy giảm độ phì nhiêu của đất. Điều này sẽ làm giảm việc sử dụng phân bón ít nhất 20% vào năm 2030.
Giảm 50% doanh số bán thuốc kháng sinh cho động vật nuôi và trong nuôi trồng thủy sản vào năm 2030 và đạt 25% diện tích đất nông nghiệp được canh tác hữu cơ vào năm 2030.
Cuối cùng, chiến lược cũng bao gồm mục tiêu cho tất cả các khu vực nông thôn được tiếp cận với băng thông rộng nhanh vào năm 2025, để cho phép đổi mới kỹ thuật số.
Để mở đường cho các giải pháp thay thế và duy trì thu nhập của nông dân, Ủy ban Châu Âu sẽ thực hiện một số bước, bao gồm sửa đổi Chỉ thị sử dụng bền vững thuốc trừ sâu, tăng cường các điều khoản về quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) và thúc đẩy sử dụng nhiều hơn các cách thay thế an toàn để bảo vệ mùa màng khỏi sâu bệnh. Ủy ban Châu Âu cũng sẽ tạo điều kiện để đưa ra thị trường thuốc trừ sâu có chứa hoạt chất sinh học và củng cố việc đánh giá rủi ro môi trường của thuốc trừ sâu.
Chiến lược “Từ nông trại đến bàn ăn” nhằm mục tiêu giảm thiểu tác động của việc sản xuất sơ cấp đến môi trường và khí hậu nhưng vẫn đảm bảo lợi nhuận kinh tế công bằng cho nông dân, ngư dân và người nuôi trồng thủy sản. Đặt ra các mục tiêu bao gồm giảm thiểu tối đa việc sử dụng và rủi ro của thuốc trừ sâu hóa học, hạn chế việc sử dụng phân bón và bán thuốc kháng sinh cũng như tăng diện tích đất nông nghiệp theo phương thức canh tác hữu cơ. Chiến lược cũng sẽ tìm cách cải thiện phúc lợi động vật, bảo vệ sức khỏe thực vật và khuyến khích áp dụng các mô hình kinh doanh xanh mới, nền kinh tế nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn, và chuyển đổi sang sản xuất thủy hải sản bền vững.
Những hành động dự kiến được thực hiện trong chiến lược “Từ nông trại đến bàn ăn” nhằm đảm bảo sản xuất lương thực bền vững bao gồm:
Thông qua các khuyến nghị cho từng quốc gia thành viên về chín mục tiêu cụ thể của Chính sách Nông Nghiệp Chung (CAP), trước khi dự thảo kế hoạch chiến lược được chính thức đệ trình.
Đề xuất sửa đổi chỉ thị sử dụng thuốc trừ sâu bền vững để giảm đáng kể việc sử dụng, rủi ro và sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu và tăng cường quản lý dịch hại tổng hợp.
Sửa đổi các quy định liên quan trong khuôn khổ các sản phẩm bảo vệ thực vật để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đưa ra thị trường các sản phẩm bảo vệ thực vật có chứa hoạt chất sinh học.
Đề xuất sửa đổi quy định thống kê thuốc bảo vệ thực vật để khắc phục việc thiếu dữ liệu và củng cố việc hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng. Đánh giá và sửa đổi luật phúc lợi động vật hiện hành, bao gồm cả việc vận chuyển và giết mổ động vật.
Đề xuất sửa đổi quy định về phụ gia thức ăn chăn nuôi để giảm tác động đến môi trường của việc chăn nuôi gia súc. Đề xuất sửa đổi quy định mạng dữ liệu kế toán trang trại để chuyển đổi thành mạng dữ liệu trang trại bền vững nhằm đóng góp vào việc áp dụng rộng rãi các biện pháp canh tác bền vững. Làm rõ phạm vi các quy tắc cạnh tranh trong Hiệp ước về vận hành của Liên minh châu Âu (TFEU) liên quan đến tính bền vững trong các hành động tập thể.
Các sáng kiến lập pháp nhằm tăng cường sự hợp tác của các nhà sản xuất sơ cấp để hỗ trợ vị trí của họ trong chuỗi thực phẩm và các sáng kiến phi lập pháp nhằm cải thiện tính minh bạch.
Chiến lược “Từ nông trại đến bàn ăn” sẽ tăng cường tính sẵn sàng và khả năng chi trả các loại thực phẩm lành mạnh và bền vững. Mục tiêu là để giảm sự ảnh hưởng của hệ thống thực phẩm tới môi trường và áp dụng các chế độ ăn uống lành mạnh trở nên dễ dàng hơn.
Ủy ban châu Âu sẽ hành động để mở rộng và thúc đẩy các phương pháp sản xuất bền vững và mô hình kinh doanh tuần hoàn trong chế biến và bán lẻ thực phẩm, đặc biệt dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME).
Chiến lược “Từ nông trại đến bàn ăn” nhằm mục đích cải thiện tính sẵn có và giá cả của thực phẩm bền vững cũng như thúc đẩy người tiêu dùng áp dụng các chế độ ăn uống lành mạnh. Các yếu tố chính bao gồm cải thiện thông tin người tiêu dùng, tăng cường mua sắm thực phẩm bền vững và khuyến khích áp dụng các biện pháp tài khóa hỗ trợ tiêu dùng lương thực bền vững.
Giảm thiểu lãng phí thực phẩm có tác động lớn trong việc giảm các nguồn lực sử dụng để sản xuất thực phẩm. Chống lãng phí thực phẩm đem lại lợi ích cho ba bên: tiết kiệm thực phẩm cho con người; tiết kiệm cho các nhà sản xuất sơ cấp, các công ty và người tiêu dùng, giảm tác động đến môi trường khí hậu của việc sản xuất và tiêu thụ thực phẩm.
Uỷ ban châu Âu đã cam kết giảm một nửa lãng phí thực phẩm bình quân đầu người ở cấp độ bán lẻ và tiêu dùng vào năm 2030, giảm thất thoát thực phẩm theo chuỗi cung ứng và sản xuất thực phẩm (mục 12.3 của Mục tiêu phát triển bền vững) bằng việc theo sát kế hoạch hành động, cụ thể: đề xuất các mục tiêu cấp EU về giảm thiểu lãng phí thực phẩm, đề xuất sửa đổi các quy tắc của EU về ghi chú hạn sử dụng (ngày “sử dụng trước” và “tốt nhất trước”).
EU cam kết đi đầu trong việc chuyển đổi sang các hệ thống lương thực bền vững, không chỉ trong phạm vi biên giới của mình mà còn cả bên ngoài. Thông qua hợp tác quốc tế, song phương và đa phương, EU sẽ thúc đẩy các hoạt động canh tác và đánh bắt thủy sản bền vững hơn, giảm nạn phá rừng, tăng cường đa dạng sinh học và cải thiện kết quả an ninh lương thực và dinh dưỡng. Ủy ban sẽ kết hợp các ưu tiên Farm-to-Fork này trong hướng dẫn hợp tác với các nước thứ ba trong giai đoạn 2021 – 2027. Các hiệp định thương mại song phương của EU cũng cung cấp một phương tiện để thúc đẩy các tiêu chuẩn môi trường của EU ở các nước thứ ba, ngoài các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Nhiều hiệp định song phương đã bao gồm các chương về thương mại và phát triển bền vững, thương mại và môi trường. Một số có quy định trong các lĩnh vực như phúc lợi động vật khi giết mổ hoặc sử dụng chất kháng khuẩn.